نور، از اصلی ترین عوامل عکاسی است. بکارگیری نور در تصویر به اندازه تسلط بر ترکیب
بندی ، اهمیت دارد. با دیدن یک عکس، این سؤال ها را از خود بپرسید؛
منظره پیش رو چطور روشن شده؟ منبع نور در تصویر کجاست؟ آیا نور مستقیم خورشید است؟
آیا نور از پنجره وارد می شود؟ از بالا می تابد یا از اطراف؟ آیا نور، سایه ای هم
ساخته است؟ این، نور طبیعی است یا مصنوعی؟
انواع نور
در ابتدا لازم است انواع نور در عکاسی را بررسی کنیم
نور بالا
نوری که هنگام عکاسی بر شانه هایتان می افتد، نور بالاست. این نور بسیار به کار می
آید اما برای تصویری که عمق میدان کمی دارد، ضعیف است. نور بالا که درست میان روز
می تابد، نور خوبی نیست چون سایه می سازد. «باب کریست»می گوید: «ظهر بدترین زمان
عکاسی است که البته بیشترین عکس های سفر هم در این زمان گرفته می شود.»
نور جانبی
این نور، صبح زود و نزدیک غروب به وجود می آید که به آنها «ساعت های رویایی» می
گوییم. عکاسان حرفه ای بیشتر در این ساعت ها مشغولند؛ چرا که تُن نور در این ساعت
ها بسیار عالی است و زاویه کم نور، سایه های زیبایی ایجاد می کند که به سوژه، وضوح
و عمق می دهد. کریست اضافه می کند:«نور جانبی برای عکاسی منظره بسیار عالی است اما
یادتان باشد که عکاسی از مردم با این نور جالب نیست.»
نور زمینه
این نور برای عکس های نمایشی خوب است. سوژه خود را درست در مقابل طلوع یا غروب خورشید
قرار دهید تا یک تصویر «ضد نور» (silhouette) بگیرید. از این نور برای عکاسی چهره هم می توانید
استفاده کنید، در حالی که نور از پشت می آید و شما نور فلاش را به چهره می
تابانید، یک هاله در تصویر ایجاد می شود. نگذارید نور زمینه، مستقیم به لنز بتابد.
می توانید با قرار دادن سوژه و یا عناصر دیگری در تصویر مانند تنه درخت، جلوی تابش
مستقیم نور به لنز را بگیرید.
نور یک روز ابری
یک روز ابری ممکن است برای عکاسی خوب نباشد اما عکاس حرفه ای در هر شرایطی عکاسی
می کند. نوری که از میان ابرها می تابد پراکنده است و برای عکاسی چهره مناسب است،
نور سایه ها در فضای باز هم همین طور. در یک روز ابری، نور برای عکاسی جاده خیلی
مناسب است چرا که انعکاس نور نداریم. «جاستین گوریگلا» می گوید:«یادتان باشد در
روزهای ابری، آسمان را از کادر خارج کنید چون چیزی نیست جز یک لکه سفید اما برعکس،
آسمان آفتابی در عکس بسیار زیباست.»
نکته
زمانی که برای عکاسی می روید، از روی نقشه، برنامه عکاسی تان را تنظیم کنید. نور
در ساعت های مختلف، کیفیت متفاوتی دارد، پس برنامه عکاسی را با طلوع خورشید در شرق
و غروب آن در غرب منطبق کنید. «آیا می خواهید از تخت جمشید با نور پس زمینه عکاسی
کنید یا نور بالا؟»، «هنگام غروب خورشید می خواهید کجا باشید؟» اینها پرسش هایی
است که یک عکاس کار بلد به آنها پاسخ می دهد.
نوردهی
به زبان ساده نوردهی یعنی مقدار نوری که در زمانی مشخص از لنز دوربین داخل می شود.
عکاس باید بداند در هر موقعیتی چه مقدار نور برای چه مدت وارد دوربین می شود. اگر
عکسی نور کافی نبیند، سایه های تاریکی در آن به وجود می آید و عکس، تیره می شود و
از طرف دیگر اگر عکس، نور بیش از اندازه دریافت کند اصطلاحاً می گویند:«عکس سوخته است».
سرعت فیلم در نوردهی
نوردهی با تنظیم دیافراگم و سرعت شاتر کنترل می شود و متغیر سوم، حساسیت نور است
که آن را با نام سرعت فیلم می شناسیم و با میزان ISO می سنجیم. دامنهISOدر دوربین های مختلف متفاوت است اما اغلب از 50 تا
3200 و بالاتر است. هر چه این عدد بیشتر شود، حساسیت نور هم افزایش می یابد. می
شود در یک جای کم نور بدون فلاش عکاسی کرد، ولی باید ISOرا افزایش داد. یادتان باشد هر چه ISOبیشتر شود،«نویز»
یا«رگه» هم در عکس بیشتر دیده می شود. در کل اگر شرایط مناسب است، برای جلوگیری از
رگه،ISO
را در درجات پایین تنظیم کنید. زمان انتخاب درجه ISOبه این نکته ها توجه کنید؛ نور محیط، به
سوژه ای که در حرکت است یا نه و به اینکه از سه پایه استفاده می کنید یا نه.
تنظیم دستی یا خودکار
امروزه با وجود دوربین های پیشرفته، بهتر است بگذاریم دوربین به جای ما فکر کند.
دوربین را در حالت خودکار قرار داده، اشاره کنید و عکس بگیرید. اشکالی دارد؟ در
برخی موارد خیر. حالت خودکار در مواردی که موقعیت به سرعت تغییر می کند، مانند
عکاسی از موج سواری که عکاس فرصت تنظیم ندارد، بهترین گزینه است. پیش از قرار دادن
دوربین در حالت خودکار، ISOیا میزان نوردهی را تنظیم کنید تا زمانی که دوربین توسط EV(نورپردازی
خودکار)به طور خودکار تصویر را روشن یا تیره می کند، شما دوربین را به حالت اول
برگردانید، این تنظیم تا زمانی که شما آن را تغییر ندهید، ثابت می ماند.
بیشتر عکاسان حرفه ای، تنظیم دستی را به تنظیم خودکار ترجیح می دهند. اگر بخواهید
زمینه را محو کنید تا سوژه بیشتر به چشم بیاید و یا تمام ترکیب تصویر، وضوح(فوکوس)
داشته باشد، می توانید دیافراگم را دستی تنظیم کنید. با تنظیم سرعت شاتر، می
توانید از سوژه در حرکت عکس بگیرید و به حرکات او جلوه محوی بدهید. می توانید تمام
تنظیمات را دستی انجام دهید و یا دیافراگم و سرعت شاتر خود را کنترل کنید، دیگر
متغیرها را دوربین، به صورت خودکار تنظیم می کند.
تراز سفیدی
یکی از برترین ویژگی های دوربین دیجیتال این است که این دوربین ها به طور خودکار،
طیف نوری که به خاطر دما ظاهر شده را تنظیم میکنند و رنگ ها
تعدیل می شوند و فرقی هم نمی کند که شما در فضای بسته، زیر نور آفتاب یا در یک روز
ابری عکاسی می کنید. اگر دوربین تان را در
حالت«تراز سپید خودکار» بگذارید بیشتر اوقات تنظیم کارآمدی است.
عکاسی در شب
برای گرفتن عکس در شب، دوربین باید
محدوده سرعت شاتری تا 15 ثانیه داشته و زمان باز ماندن شاتر قابل کنترل باشد.
بعلاوه دوربین باید داررای سیستم کاهش
نویز بوده که بطور اتوماتیک یا دستی با بالا رفتن سرعت شاتر فعال شود و تا حد ممکن
بتواند نویز تصاویر را کاهش دهد. یکی از بزرگترین مشکلات دوربین های دیجیتال در
عکاسی شب مساله نویز می باشد که با بالا رفتن حساسیت و یا کم شدن سرعت شاتر به شدت
بر کیفیت عکس تاثیر می گذارد. در دوربین های با کیفیت پایین نویز در حدی می تواند
باشد که موضوع مورد عکاسی بکلی مخدوش شود.
همانند بسیاری از مسائل مرتبط با
عکاسی، میتوان در مورد عکاسی در شب خطوط راهنمای خاصی را معین نمود، ولی بیشتر
نتیجه به دست آمده به دوربین مورد استفاده، مهارت عکاس و موضوع مورد عکاسی بستگی
دارد. در ادامه پیشنهاداتی برای تنظیم دوربین برای عکاسی در شب آمده است که با
استفاده از تجربه استفاده از چند مدل دوربین به دست آمده است.
چون عکاسی در شب به صرف وقت زیاد،
شانس، آب و هوا و .. بستگی دارد بنابر این ممکن است فرصت به دست آمده همیشه به دست
نیاید. بنابر این برای اطمینان از نتیجه کار همیشه از هر موضوع چندین عکس با تنظیم
های مختلف بگیرید.
اول اینکه باید از مد برنامه ریزی شده
دوربین صرفنظر کنید. مد برنامه ریزی شده Program
حتی در بیشتر دوربین های دارای سیستم
تنظیم نور پیشرفته و حتی در مد گرفتن چند عکس با تنظیم های مختلف، حداکثر نتیجه ای
معادل با دوربین های اتوماتیک می دهد. بیشتر مدهای برنامه ریزی شده برای استفاده
در زمان روز و یا با فلاش طراحی شده اند. بنابر این بهترین نتیجه را می توا ن در
مد تنظیم دستی و یا مد اولویت با شاتر که بعضا مد Time Value
(TV) نیز نامیده می شود به دست آورد.
در عکاسی سنتی کمبود نور توسط نورهای مصنوعی و یا نوردهی در
زمان بالا جبران می‌شد تا فیلم‌های عکاسی بتوانند نور کافی برای ثبت سوژه را داشته
باشند.
امروز فلاش‌های قوی و
در عین حال دوربین‌های دیجیتال امکان بهره گرفتن از نورهای محیطی را برای عکاس
ایجاد کرده است.
